سپتيك تانك چيست؟
سپتيك تانك يك محفظه زير زميني است كه از بتن، فايبرگلاس يا پلي اتيلن ساخته شده است و از طريق آن فاضلاب خانگي (فاضلاب) براي تصفيه اوليه جريان مي يابد. سپتيك تانك ها براي استفاده در مكان هاي مسكوني و تجاري به خصوص در مكان هايي كه شهرداري شبكه ي لوله هاي فاضلاب را اجرا نكرده است، طراحي شده اند. اين مخازن پايه اجراي سيستم هاي جمع آوري فاضلاب در محل را براي مكان هاي ثابت مانند خانه ها، اردوگاه هاي شكاري، كابين ها و كلبه ها را فراهم مي كند.
سپتيك تانك ها همچنين به عنوان تنها راه كنترل فاضلاب براي وسايل نقليه تفريحي و كمپ هاي متحرك هستند. سپتيك تانك ها جهت ذخيره يا حمل آب آشاميدني در نظر گرفته نشده اند و براي اين منظور مورد تاييد نيستند.
از آن جايي كه در سپتيك تانك ها واكنش هاي شيميايي زيادي در مجاورت مواد اسيدي و بازي صورت مي پذيرد، لذا بهترين گزينه استفاده از سپتيك تانك هاي پلي اتيلني است كه بسيار سبك، با دوام، بي تاثير در مقابل مواد شيميايي و نيز بسيار ارزن بوده و به سرعت در محل نصب و مورد بهره برداري قرار مي گيرند.
مشخصات فني سيستم سپتيك تانك
سپتيك تانك يا گند انبار همانند مخازن پلي اتيلن از جنس پلي اتيلن با گريد 100 در بدنه و گريد 80 در جوش ها بوده كه مواد اوليه توليد آن ها وزن 945 كيلو گرم بر متر مكعب را دارا مي باشد. سپتيك تانك در ظرفيت هاي 2 تا 450 متر مكعب قابل طراحي و توليد است. از مهم ترين وظايف سپتيك تانك ها، تجزيه فاضلاب خروجي از مجتمع ها و تجزيه آن به ماده اي كه قابل هضم براي باكتري ها باشد. به عبارت ديگر، سپتيك تانك ها، جهت حل مشكل گرفتگي در چاه هاي فاضلاب و همچنين جلوگيري از سريع پر شدن چاه جذبي مورد استفاده قرار مي گيرد.
نكات مهم در طراحي سپتيك تانك
يك سيستم سپتيك تانك بايد حداقل دو محفظه داشته باشد. اولين محفظه بايد حداقل ۵۰ درصد طول كل را در برگيرد و اگر فقط دو محفظه باشد، بايد دو سوم طول كل باشد. بيشتر ماده جامد در محفظه اول ته نشين مي شوند. ديواره بين محفظه ها، سبب جلوگيري از فرار كفاب و جامدات همراه با پساب به بيرون از مخزن مي شود. يك لوله خروجي T شكل حجم كفاب و جامدات تخليه شده همراه پساب خروجي را بيشتر كاهش مي دهد.
دسترسي به تمام محفظه ها (از طريق دريچه) براي نگهداري ضروري است. سپتيك تانك براي آزاد سازي كنترل شده گاز هاي بو دار و بالقوه مضر، بايد مجهز به ونت باشد.
طراحي يك سپتيك تانك به تعداد كاربران، مقدار آب مصرفي سرانه، متوسط دماي سالانه، تناوب تخليه و ويژگي هاي فاضلاب بستگي دارد. زمان نگهداري بايد ۴۸ ساعت براي رسيدن به تصفيه متوسط باشد.
اجزاي تشكيل دهنده سيستم سپتيك تانك
سپتيك تانك به دو بخش عمده، تجمع لجن و اجرام شناور و بخش ديگري، با عنوان زلال سازي تقسيم مي شود. در صورتي كه بخواهيم سپتيك تانك را به صورت جزء به جزء بيان كنيم، شامل موارد زير مي شود:
- سيستم ورودي فاضلاب
سيستم ورودي فاضلاب كه شامل لوله و بافل ورودي است.
- مخزن اوليه سپتيك تانك
مخزن اوليه سپتيك تانك، معمولا 60 تا 70 درصد حجم كل سپتيك تانك را تشكيل مي دهد.
- ديواره جدا كننده سپتيك تانك
ديواره جدا كننده، براي جلوگيري از ورود لجن و چربي و روغن هايي كه به صورت شناور هستند مي شود.
- مخزن زلال سازي سپتيك تانك
مخزن زلال سازي، حدود 30 درصد حجم كل يك سپتيك تانك را شامل مي شود و در اين مخزن فاضلاب عاري از مواد قابل ته نشيني جمع آوري مي شود.
- سيفون فاضلاب
سيفون فاضلاب، كه در ورودي و خروجي سپتيك تانك قرار دارد، از بازگشت بو به داخل ساختمان، جلوگيري مي كند.
- خروج بيو گاز
از طريق اين قسمت، گاز هاي توليد شده ناشي از فرايند هاي بي هوازي تصفيه فاضلاب كه معمولا گاز متان است از سپتيك تانك خارج مي شود.
- سيستم خروجي فاضلاب
سيستم خروجي فاضلاب در سپتيك تانك شامل بافل و لوله خروجي مخزن سپتيك تانك است.
مكانيزم عملكرد سپتيك تانك
ابتدا فاضلاب از طريق لوله ورودي وارد بخش اول سپتيك تانك مي شود. اين بخش كه توسط يك ديواره جدا كننده از بخش دوم مخزن جدا شده است، حجمي معادل دو سوم از كل حجم سپتيك تانك را شامل مي شود. با ورود فاضلاب به اين بخش، مواد معلق و ذرات خارجي به سبب وزن بيشتر خود به سمت پايين حركت كرده و در كف مخزن ته نشين مي شوند. روغن و چربي ها نيز به دليل اين كه داراي وزن مخصوص كمتري نسبت به فاضلاب هستند، به سمت بالا حركت كرده و بر روي سطح شناور مي شوند.
تجمع مواد ته نشين شده در كف سپتيك تانك باعث ايجاد توده اي از لجن شده و ميكروارگانيسم ها و باكتري ها در آن تكثير يافته و رشد مي كنند. واكنش هاي بيولوژيكي كه در جريان تكثير و رشد آن ها اتفاق مي افتد باعث مي شود كه مواد آلي آلاينده تجزيه شده و فاضلاب تصفيه شود. انجام اين واكنش ها همچنين سبب تبديل حجم قابل توجهي از لجن به بيوگاز و كاهش حجم لجن مي شود. بيوگاز توليد شده كه عمدتاً متان است از طريق لوله خروج بيوگاز از سپتيك تانك خارج مي شود. در ادامه پساب بخش اول با عبور از مسير ارتباطي تعبيه شده در ديوار جدا كننده، وارد بخش دوم سپتيك تانك مي شود. در اين بخش ذرات بسيار ريز چربي و روغني كه در فاضلاب باقي مانده باشد، بر روي سطح شناور مي شوند. در نهايت پساب زلال شده از طريق لوله خروجي از سپتيك تانك خارج مي شود.
لجن انباشته شده در سپتيك تانك پس از حدود دو سال نياز به تخليه دارد. به هنگام تخليه بهتر است، كمي از لجن را در سپتيك تانك باقي گذاشت. زيرا اين لجن حاوي ميكروارگانيسم ها و باكتري هاي موثر در تصفيه بوده و تخليه كامل آن ها باعث طولاني شده زمان راه اندازي مجدد بخش بيولوژيكي سپتيك تانك مي شود.
حداقل مشخصات مورد نياز سپتيك تانك
- سپتيك تانك بايد عمق داخلي حداقل 5 فوت، با عمق مايع حداقل 4 فوت داشته باشد.
- سپتيك تانك بايد آبگير باشد و از بتن، بلوك بتني، آجر، كاشي و يا مواد لاستيكي مقاوم ساخته شود.
- سپتيك تانك بايد حداقل دو بخش داشته باشد و يك سوراخ به اندازه مناسب بايد در هر محفظه نصب شود.
- طول سپتيك تانك نبايد بيش از سه برابر عرض باشد و نبايد ظرفيت مايع كمتر از نه صد و شصت گالن باشد.
- ورودي و خروجي سپتيك تانك بايد يك چاه عمودي چهار اينچ داشته باشد كه دو فوت زير و شش اينچ بالا تر از سطح مايع سپتيك تانك است.
انواع سپتيك تانك
سپتيك تانك ها از لحاظ جنس سازه به چهار دسته سپتيك تانك پلي اتيلن، سپتيك تانك فايبرگلاس، سپتيك تانك فلزي و سپتيك تانك بتني تقسيم بندي مي شود. به دليل اين كه مكانيزم سپتيك تانك در تمامي اين چهار نوع سپتيك تانك مشابه است تنها سپتيك تانك ها از لحاظ جنس سازه از يك ديگر متمايز مي شوند.
- سپتيك تانك پلي اتيلن
سپتيك تانك پلي اتيلن جزء پر مصرف ترين نوع سپتيك تانك فاضلاب به حساب مي آيد. مزاياي بسيار سپتيك تانك پلي اتيلن باعث شده است تا امروزه از سپتيك تانك هاي پلي اتيلني به صورت چشم گيري استفاده شود. مقاومت بالا در برابر خورندگي، دوام بسيار بالا، عدم خوردگي ناشي از مجاورت خاك هاي سولفاته، آب بندي كامل، چگالي وزني حتي كم تر از آب و وزن بسيار كم در مقايسه با انواع ديگر سپتيك تانك سبب برتري سپتيك تانك هاي پلي اتيلني نسبت به ساير انواع سپتيك تانك بتني و سپتيك تانك فلزي شده است.
سپتيك تانك هاي پلي اتيلني خود به دو نوع تك جداره و دو جداره تقسيم بندي مي شوند. سپتيك تانك پلي ايلن دو جداره نيز خود به دو نوع دو جداره كورتيوب دار و اسپيرال كاروگيت تقسيم بندي مي شوند. همچنين سپتيك تانك هاي پلي اتيلني هم به صورت سطحي و هم به صورت دفني مي توانند نصب و راه اندازي شوند.
سپتيك تانك فايبرگلاس
سپتيك تانك فايبرگلاس يكي ديگر از انواع سپتيك تانك ها مي باشد كه براي خود متقاضياني نيز دارد. سپتيك تانك فايبرگلاس را نمي توان در زمين دفع كرد، چرا كه فايبرگلاس هيچگونه مقاومتي در برابر فشار و ضربه ندارد و بسيار خرد و شكننده است.
ظرفيت سپتيك تانك فايبرگلاس طوري تعيين مي شود كه فاضلاب چندين هفته را در خود جاي مي دهد. تصفيه بي هوازي دز سپتيك تانك فايبرگلاس به اين صورت عمل مي كند كه باكتري هاي موجود در فاضلاب در زمان توقف فاضلاب با تكثير خود در سپتيك تانك عمل هضم را انجام مي دهد و مواد جامد فاضلاب را تبديل به لجن مي كند كه هر چند سال يك بار بايد قسمتي از آن را با پمپ كردن از سپتيك تانك تخليه كرد. با ته نشين شدن لجن فقط مايع فاضلابي باقي مي ماند كه تقريبا 70 درصد مواد آلي آن حذف شده اند.
- سپتيك تانك فلزي
سپتيك تانك هاي فلزي در مقايسه با ساير سپتيك تانك ها از اقبال كمتري برخوردار هستند و دليل آن هم ضعف فولاد در مقابل خورندگي مي باشد. البته اين ضعف با پوشش چند لايه رنگ قابل حل مي باشد، اما با همه اين كار ها قيمت سپتيك تانك فلزي زياد شده و كم تر از آن استفاده مي شود و به جاي آن از انواع ديگر سپتيك تانك ها استفاده و بهره برداري مي شود.
- سپتيك تانك بتني
سپتيك تانك بتني يكي از قديمي ترين انواع سپتيك تانك هاي مورد استفاده در پالايش فاضلاب مي باشد كه به دليل مصالح مورد استفاده در آن و در دسترس بودن مواد اوليه آن بسيار مورد استفاده قرا مي گرفت. از مزاياي سپتيك تانك بتني مي توان به قيمت پايين آن اشاره كرد در عوض معايبي چون وزن بسيار زياد و عدم توليد در احجام بسيار زياد به دليل وزن بسيار و ناتواني در حمل و نقل سپتيك و امكان آسيب ديدن سپتيك تانك بتني در حمل و نقل به دليل آسيب پذيري بتن در برابر كشش سپتيك تانك بتني را امروزه در رده سوم در مصرف سپتيك تانك بعد از سپتيك تانك پلي اتيلني و فايبرگلاس قرار داده است.
بهره برداري و نگهداري از سيستم سپتيك تانك
اولين عامل بهره برداري در سيستم سپتيك تانك حذف دوره اي جامدات ته نشين شده در سيستم سپتيك تانك مي باشد. به علاوه پايش سيستم سپتيك تانك براي جلوگيري از رشد گياهان و بوته هاي هرز نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. هرگز نيازي به اضافه كردن مخمر يا باكتري به سيستم نمي باشد، چرا كه فاضلاب انساني و آشپزخانه خود از لحاظ تامين باكتري هاي مود نياز در فرآيند تصفيه كافي مي باشد. در صورتي كه جامدات ته نشين شده از سيستم نياز به تخليه دارند، بايد به اين نكته توجه شود كه نبايد تمامي مواد را تخليه نمود چرا كه در بازدهي سيستم تاثير منفي مي گذارد .
بازرسي منظم از سيستم سپتيك تانك
حتما بايد هر ۳ الي ۵ سال سيستم سپتيك تانك را از لحاظ جامدات ته نشين شده بررسي و بازديد كرد تا در صورتي كه نباز به تخليه مي باشد اين كار انجام گيرد. بازديد ساليانه از سيستم سپتيك تانك نيز براي رفع آشغال هايي كه به سيستم دفع شده است نياز مي باشد .
توجه داشه باشيد كه نهايت دقت را بايد در هنگام بازرسي و بازديد سيستم سپتيك تانك داشته باشيد. هرگز نبايد تنها و يا با وارد شدن به تانك بازرسي را انجام داد، چرا كه گاز هاي سمي كه از فرآيند هاي تصفيه طبيعي در سپتيك تانك به وجود آمده اند، مي توانند در طي چند دقيقه باغث مرگ انسان گردند.
كنترل زائدات وارد شده به سيستم سپتيك تانك
به علت اين كه سيستم سپتيك تانك يك روش تصفيه بيولوژيكي بي هوازي است نبايد مواد شيميايي خطرناك به داخل آن راه پيدا كند، اين مواد سبب از بين رفتن باكتري هايي كه عمل تصفيه را انجام مي دهد، مي شود. به علاوه گريس و ساير موادي كه قابل تجزيه بيولوژيكي نيستند نيز نبايد به سيستم وارد شوند. سيستم نبايد براي تصفيه اين مواد طراحي شود، چرا كه باعث گرفتگي در اجزاي مختلف سيستم مي شوند. پاك كننده هايي كه در منزل به كار مي روند نيز بايد طوري وارد سيستم شوند كه بر سيستم اثر منفي نگذارند. همچنين نبايد هيچگاه درخت يا بوته اي در اطراف سيستم ديده شود، زيرا ريشه آن ها سبب آسيب رساندن به سيستم زهكشي پساب خروجي شده و همچنين امكان ورود آن به سيستم سپتيك تانك و كاهش حجم و گرفتگي در ورودي و خروجي سيستم سپتيك تانك را باعث مي شود.
جهت كسب اطلاعات بيشتر در خصوص انواع سپتيك تانك ها به سايت هلدينگ صنايع برتر ايران مراجعه نماييد.
براي ثبت سفارش با ما در تماس باشيد: 02186127232 –09129536702 – 09127065945